Łańcuch, wał czy pas transmisyjny? Zalety oraz wady każdego rozwiązania.

To, co najczęściej zachwyca nas w motocyklach to zdecydowanie jego osiągi, a co za tym idzie sam silnik i zastosowana technologia. Przy wyborze maszyny zawsze zwracamy na to uwagę i nic dziwnego, ponieważ dla wielu na tym właśnie polega piękno jednośladów. Nie tylko sam wygląd rumaka zapiera nam dech w piersiach, ale i brzmienie silnika oraz jego moc lub prędkość maksymalna. Często zapominamy, że finalnie wielką rolę gra też rodzaj napędu motocykla.

Wszak coś przecież musi przenieść tę moc do tylnego koła i wprawić całość w ruch. Bez tego nawet najlepszy silnik nie ma najmniejszego sensu. 

Dlatego w tym artykule chcemy omówić 3 najpopularniejsze rodzaje napędu motocykla, wyjaśnić ich działanie oraz zastosowanie. Informacje zawarte w tym materiale będą niezbędne przy wyborze maszyny, zwłaszcza że późniejsza zmiana układu może wiązać się z niemałymi kosztami. Dlatego warto wiedzieć od razu, czego chcemy i jaki napęd będzie najlepszy dla naszego stylu jazdy.

W artykule wyjaśnimy:

1. Działanie oraz wady i zalety przekładni z wałem.
2. Zastosowanie pasa zębatego oraz jego cechy
3. Dlaczego napęd łańcuchowy jest najpopularniejszy?

1. Przekładnia z wałem. Jak to działa?

Można temu rodzajowi napędu śmiało przyznać tytuł najbardziej uwielbianego przez turystów. Można spotkać się z jego potoczną nazwą — wał Cardana. Układ jest stosunkowo prosty, polega na połączeniu przegubami, czyli ruchowymi połączeniami członów mechanizmu, poszczególnych części wału. Dzięki temu możliwe jest przekazanie napędu nawet podczas pracy tylnego zawieszenia. Czyli mówiąc prosto — układ nie jest sztywny i całość może dostosowywać się do pracującego zawieszenia. Gdyby nie to, wszystko posypałoby się już po kilkunastu metrach.

Należy też pamiętać, że do przeniesienia napędu są jeszcze potrzebne przekładnie zębate. Zwykle w stożkowym kształcie. Do tego wszystkiego trzeba dodać obudowę całości oraz łożyska. Można powiedzieć, że układ pozostaje zamknięty, a wszystko po to, aby poszczególne elementy mogły sobie "pływać w oleju".

Przykładem motocykla z takim typem napędu będzie  XT1200 Z super tenere

Jako ciekawostkę warto wspomnieć, że wały połączone przegubami nie poruszają się ze stałą prędkością, tylko pulsacyjną. Sprawia to, że dodanie lub ujmowanie gazu powoduje uniesienie albo przysiadanie tyłu motocykla, oraz tzw. przechyły boczne. Oczywiście takie zjawisko negatywnie wpływało na prowadzenie motocykla, ale na szczęście ten problem został zredukowany niemal do zera.

W późniejszych konstrukcjach napędu po zastosowaniu tłumików drgań oraz drążków reakcyjnych problem praktycznie przestał istnieć.

Zalety przekładni z wałem

Dzięki zamkniętemu układowi, cała konstrukcja jest niezwykle odporna i można śmiało stwierdzić, że jest to najtrwalsze rozwiązanie. Oznacza to, że układem praktycznie nie trzeba się przejmować.

Co najwyżej polecamy wymienić olej co jakieś 30-40 tysięcy km.

Serdecznie polecamy tutaj produkty Yamalube, jednego z liderów na rynku w kwestii pielęgnacji jednośladów. Ich oleje są rewelacyjne, a ich stosowanie może nawet zredukować potrzebę zmieniania oleju.

Podsumowując, przekładnia z wałem ma zdecydowanie najmniejsze wymagania obsługowe. Warto jeszcze zaznaczyć, że ten układ nawet w wyniku uszkodzenia nie stanowi takiego zagrożenia jak w przypadku nagłego zerwania łańcucha.

Wady wałka napędowego

Zapewne po przeczytaniu informacji powyżej, domyślasz się, że cała konstrukcja układu wałowego, przez ilość elementów i obecność obudowy jest dość ciężka. Dodatkowo strata mocy w wysokości około 10-20%.

Ze względu na ilość ruchomych elementów pośredniczących w przenoszeniu napędu z wała zdawczego. Niestety koszty tego rozwiązania trzeba uwzględnić i spośród pozostałych wypada najdrożej.

2. Pas zębaty. Gdzie sprawdza się najlepiej?

Wywodzi się bezpośrednio ze stosowanego w pierwszych motocyklach skórzanych pasów transmisyjnych. Ze względu na to, że nie były w stanie skutecznie przenosić mocy i momentu obrotowego, praktycznie zniknęły na dobrych kilkadziesiąt lat. To, co mamy w dzisiejszych czasach to jednak zupełnie inna bajka.

Rozwiązanie zostało skutecznie dopracowane i stanowi obecnie najlepsze rozwiązanie dla Skuterów, Cruiserów i Chopperów. Jeden z bardziej popularnych jednośladów Yamahy używa właśnie pasa jako napędu — XMAX 125

Dobrze, ale jak to rozwiązanie zostało udoskonalone? Zacznijmy od tego, że dziś takie pasy produkuje się ze wzmacnianej kewlarowymi włóknami gumy. Nadaje to układowi pewnej elastyczności i niesie to za sobą kilka korzyści, ale o tym za chwilę. Po drugie na powierzchni roboczej znajdziemy "ząbki", za to koła, na których pas się porusza, mają rowki. Z taką konstrukcją nie ma mowy o poślizgu.

Zalety zastosowania paska zębatego

Teraz możemy pomówić o zaletach elastyczności tego pasa, przy okazji zrozumiesz, dlaczego takie zastosowanie najlepiej sprawdza się przy motocyklach, w których komfort jazdy jest ponad jego osiągami.

W tym układzie większość szarpnięć przy dodawaniu gazu jest wyraźnie zredukowana. Kolejną ogromną zaletą jest niska potrzeba konserwacji. Pasy mają bardzo długą żywotność, która wynosi około 30-40km. Sam pas jest też stosunkowo lekkim rozwiązaniem.  

Wady pasa napędowego

Z jednej strony elastyczność pasa napędowego jest dobra, a z drugiej niestety wpływa negatywnie na przenoszenie mocy na tylne koło. Szacuje się, że ze względu na opóźnienia i straty ze względu na elastyczność wynoszą około 10-15%.

Oczywiście firmy próbowały ten problem wyeliminować, stosując różne systemy naciągania pasa za pomocą układów dźwigni i napinaczy. Niestety to wpłynęło na wagę całkowitą układu. Pas sam w sobie nie jest ciężki, jeśli jednak dodamy do tego wyżej wymienione patenty na zredukowanie elastyczności to cóż... układ wypada wtedy znacznie gorzej.

Niestety właśnie z tego powodu pas nie znajduje zastosowania przy sportowych maszynach.

3. Napęd łańcuchowy. Dlaczego najpopularniejsze rozwiązanie?

Stary dobry stalowy łańcuch rolkowy. Zdecydowanie najczęściej spotykany układ przenoszenia napędu. Stosowany dziś niemal we wszystkich jednośladach.

Rozwiązanie jest niezwykle proste w konstrukcji łańcucha i niemal wszystko widać gołym okiem. Po prostu sprytny układ rolek, sworzni i płytek, który nie zmienił się od lat. To, co w dzisiejszych czasach zostało udoskonalone to jedynie system uszczelnienia łańcucha mający za zadanie zwiększyć jego żywotność, oraz utrzymać smar we właściwym miejscu.

Wyróżniamy 3 typy uszczelek: O — ringowe, Z — ringowe i X — ringowe. Wszystkie znakomicie spełniają swoje zadanie, ale według opinii rozwiązanie typu X jest zwykle lepsze. Jednym z flagowych modeli Yamahy stosujących napęd łańcuchowy to MT-09

Zalety napędu łańcuchowego

W pierwszej kolejności trzeba powiedzieć o najniższym współczynniku straty przy przenoszeniu napędu. Spadek mocy wynosi bowiem tylko od 3 do 7%. W przypadku zużytego łańcucha jest to 10%. Zdecydowanie najtańszy w produkcji i najłatwiejszy do ewentualnej wymiany. Waga łańcucha jest co prawda większa od pasa, jednak jeśli wziąć pod uwagę wszystkie układy napinania w przypadku tego układu, to łańcuch wypada lepiej.

Zaletą wartą uwagi jest też możliwość zmiany przełożenia za pomocą zębatek różnej wielkości. Dzięki temu można dopasować charakterystykę przyspieszenia do swojego stylu jazdy. 

Wady łańcucha motocyklowego

Oczywiście łańcuch też ma kilka wad. Prawdopodobnie największą i zapewne najbardziej dokuczliwą będzie fakt, że łańcuch wymaga częstej konserwacji. Niestety co 500 - 600 km trzeba sobie ubrudzić ręce.
Czyszczenie i smarowanie to często udręka, dlatego warto to robić z pomocą dobrych środków do tego przeznaczonych. Dzięki stosowaniu środków do pielęgnacji łańcucha Yamalube możesz zwiększyć jego żywotność.

Wiemy już wszystko, co ważniejsze o 3 najpopularniejszych rodzajach napędu motocykla. Czy teraz jesteśmy w stanie określić, który z nich jest najlepszy? Wspomnieliśmy wyżej, że wiele zależy od stylu jazdy. Dla rasowego turysty, którego celem jest pokonanie wielu kilometrów, będzie to wałek. Jeśli najważniejszy jest dla nas komfort jazdy, lub jesteśmy szczęśliwymi posiadaczami skutera, choppera lub cruisera to będzie to pasek. Gdy jednak myślimy o osiągach, łańcuch będzie najlepszą decyzją.

Sam już rozumiesz, że ciężko wskazać najlepsze rozwiązanie, ponieważ wszystko zależy od indywidualnych preferencji. Możemy mieć jedynie nadzieję, że pewnego dnia pojawi się rozwiązanie idealne, które skupi w sobie wszystkie zalety każdego z wymienionych układów. Pamiętaj, że bez względu na rodzaj układu, jakiego używasz, czasem trzeba będzie zająć się jego konserwacją. Dlatego sprawdź nasz sklep i wybierz najlepsze środki do czyszczenia i pielęgnacji motocykla. Gwarantujemy, że nie zawiedziesz się na nich.